Er zijn recent vier grote studies gedaan in Japan, Zweden en Engeland waarbij er geen ernstige bijwerkingen zijn gevonden in meer dan 14,000 behandelingen door acupuncturisten. Als voorbeeld bespreken we een studie die in het toonaagevende blad British Medical Journal (BMJ) gepubliceerd werd.
In het BMJ werden de resultaten gepubliceerd van een groot prospectief onderzoek naar bijwerkingen binnen de praktijk van een groep acupuncturisten (1). In het totaal namen er 574 acupuncturisten aan deel. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 49 jaar, waarvan 65% vrouwen waren. 62% van alle deelnemende acupuncturisten voerden al meer dan vijf jaar een praktijk in de acupunctuur. Er werden in totaal 34 407 behandelingen geregistreerd. Er werden geen ernstige bijwerkingen gemeld, bijwerkingen die gedefinieerd werden als opname in het ziekenhuis of sterfte.
Er werden in totaal bij 15% milde voorbijgaande reacties beschreven, die optraden bij 5136 van de 34.407 behandelingen. Zo werden er lokale huidreacties beschreven op de plaats van de naald, in de vorm van kleine bloeduitstortingen in 587 (1.7%), pijn in 422 (1.2%) en bloedingen in 126 (0.4%) van de gevallen. Een klein deel van de patiënten gaf aan dat de symptomen waarvoor ze de acupuncturist bezochten verergerden (bij 966 (2.8%) behandelingen), waarvan dan vervolgens bij 86% (830) de symptomen na korte tijd verbeterde. De meest beschreven milde en voorbijgaande ‘bijwerking’ was een gevoel van ontspanning bij 4098 (11.9%) van de patiënten en een gevoel van toegenomen energie in 2267 (6.6%). Wij zouden zelf dit niet als bijwerking willen zien, maar als beoogd resultaat. Hieraan is te zien hoe strikt dit onderzoek opgezet is.
De conclusie in de BMJ luidde:
‘In this prospective survey, no serious adverse events were reported after 34 407 acupuncture treatments. This is consistent, with 95% confidence, with an underlying serious adverse event rate of between 0 and 1.1 per 10 000 treatments. This conclusion was based on data collected over a four-week period by one in three of the members of the British Acupuncture Council. Even given the potential bias of self-reporting, this is important evidence on public health and safety as professional acupuncturists deliver approximately two million treatments per year in the United Kingdom . Comparison of this adverse event rate for acupuncture with those of drugs routinely prescribed in primary care suggests that acupuncture is a relatively safe form of treatment.’
Onderzoekers uit de ‘University of Maryland School of Medicine’, publiceerden recent een artikel volgend op het bestuderen van een heel groot aantal beschrijvingen van bijwerkingen in de literatuur, om de vraag te kunnen beantwoorden wat voor soort bijwerkingen van acupunctuur bekend zijn (2). Zij bekeken alle gepubliceerde gevalsbeschrijvingen uit de Engelstalige literatuur in de periode 1965-1999 en classificeerden de bijwerkingen en complicaties naar soort, de training van de acupuncturist, het land waar de acupuncturist praktiseerde en de uitkomst van de bijwerking. In een periode van 35 jaar werden er in bijna 100 artikelen rond de 200 incidenten beschreven, afkomstig uit 22 verschillende landen. De meest voorkomende bijwerkingen waren infecties ten gevolge van het hergebruik van naalden en anatomische schade aan organen, weefsels of zenuwen ten gevolge van onjuiste acupunctuurtechnieken. Andere bijwerkingen die vermeld waren, zoals passagère hypotensie (voorbijgaande lage bloeddruk) en syncope (flauwvallen) en braken.
De onderzoekers zagen in literatuur een trend, dat na 1988 minder vaak ernstige complicaties beschreven werden. Zij meenden dat de recente aandacht voor schone naalden en de betere training van acupuncturisten in de anatomie hiervoor een verklaring is.
Elke behandeling die erop gericht is om symptomen te verminderen, of een ziekte te genezen, heeft naast de bedoelde werking ook bijwerkingen die niet gewenst zijn. Dit geldt ook voor de acupunctuur. Er zijn twee soorten bijwerkingen te onderscheiden: ernstige bijwerkingen en niet-ernstige bijwerkingen. De ernstige bijwerkingen ten gevolge van de behandeling met acupunctuur zijn zeer zeldzaam, maar moeten wel serieus genomen worden. Enkele ernstigste bijwerkingen die in literatuur vermeld zijn als gevolg van een behandeling met acupunctuur zijn:
• Pneumothorax (klaplong)
• Bloedingen in het centrale zenuwstelsel
• Hepatitis B en andere infectieziekten
Er bestaat in literatuur overeenstemming over het feit dat dit soort bijwerkingen niet behoren voor te komen bij acupuncturisten die goed getraind zijn in de anatomie van het lichaam en weten wat ze doen.(3) Een pneumothorax bijvoorbeeld ontstaat als een acupuncturist op de borstkas tussen de ribben de longbladen doorboort, doordat de acupunctuurnaald veel te diep ingebracht is. Bloedingen in het centrale zenuwstelsel ontstaan bij het te diep prikken van een acupunctuurpunt dat net onder de schedelrand ligt. De overdracht van infectieziekten is een gevolg van het gebruiken van naalden die niet goed gesteriliseerd zijn. Tegenwoordig wordt aanbevolen, om alleen te werken met acupunctuurnaalden die steriel ingepakt zijn en slechts voor éénmalig gebruik geproduceerd zijn.
Samenvattend kunnen we stellen dat acupunctuur een veilige behandeling is, met slechts milde voorbijgaande bijwerkingen, mits de acupuncturist goed in de anatomie is onderlegd, wat van artsen verwacht mag worden en steriele naalden voor éénmalige gebruik inzet worden.
© ORES 2004
1. Mc. Pherson H , et al. The York acupuncture safety study : prospective survey of 34 000 treatments by traditional acupuncturists. BMJ 2001;323:486-487.
2.
Lao L, et al. Is acupuncture safe? A systematic review of case reports .
Altern Ther Health Med 2003 Jan-Feb;9(1):72-8
3.
C. Vincent. Acupuncture is safe in the hands of competent practitioners
. BMJ
2001;323:467-468 ( 1 September )